Chào các bạn,

Khi mình viết những dòng này cũng là lúc đại hội nhạc Ragtime đang diễn ra ở Sedalia, Missouri vào tháng Sáu năm 2013. Đó là một thị trấn nhỏ cách nơi mình đang sống khoảng một tiếng lái xe. Mình mới trở về từ đó và muốn chia sẻ với các bạn một số cảm giác thực tế tại đại hội.

Biết kể gì đây khi mình không phải người hiểu biết về âm nhạc chính gốc để có thể mô tả những đặc tả kỹ thuật của nhạc ragtime ? Có lẽ  mình kể những câu chuyện thật vậy.

Về nhạc Ragtime

Có lẽ nhiều bạn đã biết tới nhạc Ragtime qua bản The Entertainer nối tiếng của Scott Joplin. Như một điệu nhảy tròn tròn, mình cảm giác như vậy, với những nhịp đập nền mạnh như tiếng diễu hành và giai điệu chính xen kẽ những phách nhịp.

Nhạc Ragtime xuất xứ trong những cộng đồng người Mỹ da đen cuối thể kỷ mười chin đầu thế kỷ hai mươi và được coi là tiền thân của nhạc Jazz ở Mỹ. Nhà soạn nhạc nổi tiếng đại diện cho phong trào Ragtime là Scott Joplin và ông từng sống ở Sedalia, Missouri, nơi trở thành trung tâm cho đại hội Ragtime mang tên ông hàng năm và cũng là nơi đặt trụ sở của quỹ Scott Joplin.

Để tìm hiểu kỹ hơn về nhạc Ragtime các bạn có thể xem trên Wikipedia nhưng đối với người thường như mình, mình nghe vài bản và sẽ biết rằng bản sắp chơi có phải Ragtime hay không bởi tiết tấu “dậm chân nhảy” của nhạc

Tò mò tới  Sedalia

Vào mùa hè thường có các đại hội âm nhạc diễn ra khắp nước Mỹ. Mình chủ động tìm thông tin xem có đại hội nhạc nào sắp diễn ra ở chỗ mình không. Có lẽ mình học được cái gì đó mới chẳng? Xứ Mỹ có lẽ có những ngạc nhiên khăp nơi chờ đế khám phá?

Một vài câu search google về music festival ở Missouri đưa mình tới trang của Scott Joplin foundation. Hóa ra chương trình này có free venue ( miễn phí) và paid venue (mất phí). Miễn phí, tại sao không nhỉ, vậy là mình lặn lội tới Sedalia để khám phá. Mình đi một mình bởi tiếc là những anh chị em khác bận không đi cùng được vào lúc mình có thời gian.

Tới Sedalia

Sedalia với tên tuổi Scott Joplin, cũng như những thị trấn khác của Mỹ với những điểm kéo du khách khác (tourist drawers), được xây dựng với những điểm nhấn cho người nghệ sĩ. Dưới đây là bức tranh tường ảnh Scott Joplin chơi nhạc.

Tranh tường Scott Joplin

Bên ngoài quầy lưu niệm Scott Joplin

Ragtime store – một quầy lưu niệm khiêm tốn

Đi bộ một chút để có cảm giác về thị trấn, và tạt vào một cửa hàng âm nhạc để hỏi người chủ của hàng về đại hội nhạc và nơi thú vị để đi xem; mình sau đó ghé vào hội trường của trường cao đẳng cộng đồng, địa điểm diễn ra nhạc “miễn phí”.

Điểm chơi nhạc Ragtime

Thật tĩnh lặng và sừng sờ khi mình bước vào và tiếng nhạc  mãi quay tròn và nhộn nhip vang lên. Khắp phòng là những khán giả đa phần đã trên 50 tuổi từ khắp nơi tới. Hôm nay là buổi đầu tiên và trời mưa lất phất nên có lẽ vẫn còn ít khán giả.

Phòng chơi nhạc Ragtime

Tuy ít nhưng có lẽ chính những người yêu nhạc trung thành và những nghệ sĩ trung thành đã giúp giữ sống dòng nhạc này.

Chỉ có một chiếc piano duy nhất ở phía trên. Nghệ sĩ Bryan Wright khiêm vai trò người dẫn chương trình luôn. Anh giới thiệu lần lượt các nghệ sĩ khác tới chơi chiếc piano. Mỗi nghệ sĩ có khoảng 15-20 phút để chơi. Họ từ khắp nước Mỹ và cả Canada tới chơi. Ở bên ngoài phòng chơi, có bày bán các CD của các nghệ sĩ để khán giả có thể mua ủng hộ những người nghệ sĩ yêu nghề này.

Cô vợ người Nhật của Bryan Wright sau khi hát nói với khán giả: Hãy nhặt lấy CD của Bryan ở ngoài kia đi vì chúng tôi sống trong một căn hộ nhỏ, đa phần nhạc cũ và những đĩa CD đã chiếm gần hết chỗ ở. Khán giả cười ồ. Bryan đùa lại là: Hãy giúp cứu hôn nhân của chúng tôi

Lúc đầu mình tưởng dòng nhạc Ragtime này đã viên tịch và các nghệ sĩ chỉ chơi lại những bản nhạc cũ cách đây một thế kỷ. Nhưng điều này không đúng, tại đây mình mình được biết các tác giả thời nay của Ragtime vẫn đang viết hàng trăm bài cho thể loại nhạc này như Tom Brier…

                     Nghệ sĩ Bryan Wright cùng cô vợ người Nhật hát biến tấu về món ăn Nhật giờ ăn trưa

Mình xem liền ba tiếng đồng hồ nhạc cứ rộn rã từ nghệ sĩ này sang nghệ sĩ khác. Mình học được những điều mới giữa tiếng mưa tí tách ngoài kia.

Mình post lại ở đây một số bài để các bạn có cảm giác về nhạc Ragtime nhé:

Đây là Adam Swanson, anh bạn sáng nay chơi bản Maple Leaf Rag nổi tiếng:

Tom Brier chơi bản Razor Blades

Đây là bản chơi trong bộ phim nổi tiếng về Scott Joplin

Lời kết

Dù chỉ dành nửa ngày tới xem đại hội, mình cảm thấy rất phấn khích bởi dòng nhạc Ragtime này và thấy những nghệ sĩ và khán giả ở đây thật sự dành tình yêu cho âm nhạc. Những tài năng Rag time rải rác khăp nơi đã xum họp giữ lửa cho nhạc bằng biểu diễn và những sáng tác mới. Cứ như vậy những nghệ sĩ ragtime đi lưu diễn khắp các bang của Mỹ suốt cả năm.

Nguyễn Minh Hiển
Email: hnguyen97@gmail.com
Website: http://en.gravatar.com/hnguyen

Chú thích:

Trang nhà của quỹ nhạc Ragtime Scott Joplin: http://www.scottjoplin.org/

Nhạc Ragtime trên Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Ragtime

[3] Một số link cho các bạn muốn tới xem nhạc Ragtime: http://www.westcoastragtime.com/festivals_2013.htm