Mô hình kinh doanh của Viber, một loại dịch vụ nhắn tin và gọi điện miễn phí trên nền điện thoại di động hầu như không đem lại đồng doanh thu nào cả, năm ngoái chỉ thu được 1,5 triệu đô-la, lỗ 29,5 triệu đô-la.

Vậy mà một công ty Nhật đã đồng ý bỏ ra 900 triệu đô-la để mua. Vì sao? Chiến lược của bên mua là Rakuten nói lên điều gì về thương mại điện tử trong thời gian tới?

Hiroshi Mikitani của Rakuten (bên trái) và Talmon Marco của Viber tại cuộc họp báo chung ngày hôm qua ở Tokyo. Ảnh Reuters

Thông tin do Rakuten công bố cho thấy Viber hiện có chừng 280 triệu người dùng khắp thế giới, trong đó có 100 triệu người sử dụng thường xuyên. Trong số các loại hình dịch vụ tương tự, Viber thuộc loại đơn giản nhất: chỉ tập trung vào tin nhắn và gọi điện miễn phí và chỉ gần đây mới bắt đầu có doanh thu nhờ việc bán các sticker (hình ảnh vui nhộn để người dùng gởi cho nhau) và dịch vụ gọi từ Viber ra máy để bàn có tính phí (tương tự Skype).

Ngoài mức lỗ năm ngoái là 29,5 triệu đô-la, Viber còn lỗ 14,7 triệu đô-la năm 2012 (Viber được thành lập vào tháng 3-2012 tại Cyprus). Hiện nay tài sản ròng của nó là âm 74,6 triệu đô-la! Một doanh nghiệp mới thành lập 2 năm, có tài sản âm mà lại bán được gần 1 tỷ đô-la – đây chỉ có thể là câu chuyện trong thời đại kỹ thuật số.

Theo phân tích của tờ Thenextweb, để hiểu được chiến lược của Rakuten, cần lùi lại một chút để nhìn vào mô hình kinh doanh của một dịch vụ tương tự tên là Line, đang rất thành công ở Nhật. Line hiện có 350 triệu người dùng, năm 2013 có doanh thu 318 triệu đô-la, 60% trong số đó là từ người dùng sử dụng Line để mua hàng, kể cả mua game online và tin nhanh. Lợi nhuận quý 4-2013 tăng đến 450% so với cùng kỳ. Người dùng Line có thể chọn lựa để nhận thông tin khuyến mãi từ bên thứ ba, chẳng hạn như từ McDonald’s và dĩ nhiên bên thứ ba này phải trả tiền cho Line.

Nói tóm lại, nhắn tin chỉ là một dịch vụ bề mặt, các dạng dịch vụ như Line, Viber, WhatsApp có một tiềm năng to lớn trong vai trò là nền tảng để chuyển tải thông tin từ doanh nghiệp đến người dùng một cách hữu hiệu nhất. Ai nắm được số lượng người dùng lớn nhất sẽ chiếm được miếng bánh to nhất.

Rakuten là doanh nghiệp chuyên bán lẻ trên mạng, doanh thu hàng năm hiện lên đến 4 tỷ đô-la. Gần đây họ bỏ tiền ra mua các trang bán lẻ nổi tiếng như Buy.com hay Play.com, tập trung vào lãnh vực giải trí để dùng nó làm đòn bẩy thâm nhập thị trường các nước phương Tây, mua hạ tầng phần cứng (như mua Kobo) và bây giờ nhảy vào lĩnh vực phân phối.

Đứng trước bài toán như thế chắc chắn Rakuten phải sở hữu một nền tảng kiểu như Line hay Viber nhưng chọn lựa trong lãnh vực này hiện rất hạn hẹp. WeChat có 270 triệu người dùng nhưng đang nằm trong tay Tencent của Trung Quốc, không muốn bán. WhatsApp là người khổng lồ có đến 400 triệu người dùng thường xuyên, mỗi ngày xử lý 10 tỷ tin nhắn, cũng không muốn bán. Line và Kakao Talk sắp sửa IPO lên sàn nên cũng không dại gì bán mình cho ai. Vậy chỉ còn Viber – nhưng phải trả cái giá đắt lên đến 900 triệu đô-la!

CEO Hiroshi Mikitani của Rakuten vẽ ra chiến lược sử dụng Viber để phân phối nội dung, kể cả game bằng cách đưa Viber vào “hệ sinh thái các dịch vụ Internet” của họ nhằm hiểu khách hàng và tương tác với khách hàng. Đó không phải là điều dễ làm vì hiện nay Line cũng phải chi ra cỡ 200 triệu đô-la hàng năm để tăng cường sự có mặt trên khắp thế giới. Đầu năm 2013, Line có 100 triệu người dùng, cuối năm 2013 lên 300 triệu. Năm nay họ nhắm đến con số 500 triệu. Liệu Viber dưới tay Rakuten có làm được điều này.

Theo Nguyên Vũ/Thời báo kinh tế Sài Gòn