Tuần cuối cùng của tôi ở Việt Nam, tại Tp. Hồ Chí Minh, hoàn toàn khác biệt so với một tuần trước đó ở Hà Nội trên nhiều khía cạnh mà tôi thực sự không ngờ tới. Một tinh thần khởi nghiệp kinh doanh và lạc quan về tương lai nền giáo dục Việt Nam một cách rõ rệt và không lẫn vào đâu được.
Tôi đã có cơ hội gặp gỡ nhiều doanh nhân tại Tp. Hồ Chí Minh. Trong khi đó, tôi cũng đã gặp được một số doanh nhân Hà Nội, hầu hết họ đều mở các trường học tư nhân. Ở Tp. Hồ Chí Minh, những doanh nhân mà tôi gặp, đang tạo dựng nhiều mô hình công ty khác nhau, bao gồm: cung cấp dịch vụ học trực tuyến, chương trình đào tạo sau giờ học, nguồn tài nguyên giáo dục mở.
Có lẽ, ví dụ cụ thể nhất của việc cho ra đời mô hình đổi mới giáo dục thành công trong số những cuộc gặp gỡ đó là Topica, trung tâm này đã đưa ra được một cái nhìn đầy cảm hứng vào sức mạnh của việc học trực tuyến để mở rộng nhanh chóng lượng người được học tập ở những môi trường giáo dục tốt hơn ở Việt Nam. Là người sáng lập Topica, Phạm Minh Tuấn chia sẻ, đổi mới là niềm hi vọng duy nhất đối với Việt Nam để cung ứng môi trường giáo dục chất lượng cao mà đất nước đang cần, và học trực tuyến sẽ tạo động lực cho các chuyên gia trong công việc như chính thầy giáo của lớp học trực tuyến, đây là cơ hội duy nhất để xóa bỏ khoảng cách giữa học viện và lực lượng lao động – cái khoảng cách đã được nhắc đến rất nhiều ở Việt Nam hàng thập kỷ nay. Topica đã sử dụng Pearson PSO +1.66% Embanet – mô hình tiêu biểu của việc hợp tác với các trường Đại học hiện hành để tạo nguồn cung các chứng chỉ học trực tuyến, thường dành cho người đi làm, thị trường truyền thống của ngành phi tiêu dùng. Đến nay, Topica đã có năm đối tác là các trường Đại học trong khu vực Tp. Hồ Chí Minh và phục vụ 15.000 học sinh với 300 giáo viên. Ngoài ra, Topica cũng thiết lập được mối quan hệ với một trường Đại học của Philippines và đang mở rộng sự hiện diện của mình ở khu vực Đông Nam Á. Cuối cùng, Topica đang tiếp tục phát triển các chương trình đào tạo chất lượng cao, như sự duy trì và xếp hạng đo lường giáo dục giống như bốn chương trình đào tạo trực tuyến hàng đầu của Mỹ.
Lĩnh vực tiềm năng thứ hai đối với việc đổi mới giáo dục đất nước là thị trường đào tạo sau giờ học. Tôi đã đến thăm một số trung tâm thuộc hệ thống này trong hai tuần, đó là Everest Education, RISE và Yola Institute, tất cả đều ở Tp. Hồ Chí Minh và hướng đến nhiều phân khúc khác nhau của thị trường đào tạo sau giờ học.
Everest Education có hai cơ sở được trang bị để giúp các em học sinh chuẩn bị những hành trang cần thiết để đi du học với các khóa luyện thi chứng chỉ Anh ngữ quốc tế, dạy kèm tiếng Anh và Tóan. Everest Education đã phát triển một chương trình giảng dạy tập trung vào việc truyền cảm hứng cho học sinh để giúp các em phát triển những kỹ năng như: tư duy phản biện, sự sáng tạo, giao tiếp và hợp tác. Tôi đã dành nhiều thời gian trong suốt một tuần liền với các sáng lập viên và đội ngũ lãnh đạo của Everest Education – Tony Ngo, Don Le và Hieu Le – vì đã giúp tôi sắp xếp lịch hẹn ở Việt Nam. Tôi đã tổ chức một buổi hội thảo cho nhân viên của Everest Education về tư duy sáng tạo đột phá và học tập tổng hợp, và điều làm tôi chú ý đó là tâm huyết của đội ngũ nhân viên không chỉ trong phân phối dịch vụ giáo dục đến một nhóm nhỏ khách hàng mong muốn đi du học mà còn ở việc thay đổi nền giáo dục trên khắp cả nước để Everest Education ngày càng tiếp cận đến nhiều khách hàng hơn và tự chủ bằng cách thúc đẩy học tập tổng hợp. Những bước đột phá mà họ sẽ thực hiện trong thời gian tới rất đáng để mong chờ.
Michael Horn đang tổ chức buổi hội thảo cho đội ngũ nhân viên của Everest Education về tư duy sáng tạo đột phá và học tập tổng hợp. (Ảnh: Tracy Kim Horn)
Những sáng lập viên của Học viện Yola cho biết, ban đầu họ dự định thành lập một công ty cung cấp dịch vụ học tập trực tuyến hướng đến việc học tiếng Anh, nhưng mô hình đó đã không thành công vì cơ sở hạ tầng còn yếu kém và khách hàng chưa quen với hình thức học tập này. Thay vào đó, năm 2009, họ đã giới thiệu trung tâm đầu tiên trong ba cơ sở hiện giờ để giúp các em học sinh chuẩn bị thật tốt cho các bài thi chuẩn hóa, như SAT. Tuy nhiên, chương trình đào tạo của Yola không dừng lại ở luyện thi các chứng chỉ Anh ngữ quốc tế, đội ngũ nhận viên Yola đã và đang xây dựng một chương trình đào tạo chuyên biệt giúp các em học sinh nắm vững những “chiến thuật” làm bài; những kỹ năng thiết yếu gián tiếp có được từ những kiến thức tổng quát và cách thức tự học hiệu quả; và những kỹ năng mềm như: phát triển nhân cách, tạo động lực và lòng quyết tâm. Những cuốn giáo trình mới do chính đội ngũ học thuật tại Yola biên soạn không chỉ truyền cảm hứng cho học sinh mà cho cả giáo viên trong công tác giảng dạy, vì chính giáo viên cũng phải tiếp tục học tập từ những giáo trình đó để không phải lặp lại những bài giảng của mình.
Giám đốc Tài chính của Yola Institute, Phan Duy, đang giới thiệu về chiếc bàn tích hợp mà anh và đội ngũ nhân viên Yola đã thiết kế. Chiếc bàn này cho phép học sinh và giáo viên Yola linh động tổ chức nhiều hoạt động trong giờ học. (Ảnh: Michael B. Horn)
RISE sử dụng công nghệ và chương trình giảng dạy hoàn toàn bằng tiếng Anh dựa trên máy chủ, được thiết kế dành cho người dân châu Á, không sử dụng giáo viên bản ngữ để tạo cho học viên môi trường học tiếng Anh đa chiều trong nhiều môn học khác với giá khoảng 7 đôla/giờ. RISE ra đời với tinh thần và học sinh 5 -6 tuổi đều nói thông thạo tiếng Anh. Nhiều học sinh lúc mới đăng ký khóa học tai RISE thậm chí không có nền tảng kiến thức và kỹ năng nào về tiếng Anh. Trung tâm đang trên đà phát triển nhanh, hiện tại, RISE đang giảng dạy cho hơn 200 học viên với chương trình đào tạo được thiết kế dành cho học sinh dưới 15 tuổi.
Một lớp học tại RISE, chương trình kết hợp kỹ năng tiếng Anh và thực tế cuộc sống. (Ảnh: Michael B. Horn)
RISE đang hoạt động trong một thị trường lớn khác của ngành phi tiêu dùng: Học ngôn ngữ Tiếng Anh. Cụ thể là ở một số trường công lập nông thôn ngoài trừ tất cả các trường, việc tìm giáo viên dạy tiếng Anh giỏi – không nói đến giáo viên bản ngữ – đang là một thử thách. Hiện tại, Việt Nam vẫn đang nỗ lực rất lớn để đại bộ phận người dân có thể sử dụng thành thạo tiếng Anh nhằm tạo ra những tác động lớn hơn đối với nền kinh tế tòan cầu. Trong khi tại Tp. Hồ Chí Minh, tôi đã có cuộc gặp gỡ với Jacob Stilitz, công ty của anh hiện đang tìm kiếm cơ hội giúp xóa bỏ khoảng cách này với giải pháp học ngôn ngữ trực tuyến của Rockit.
Cuối cùng, tôi gặp Kiên Phạm, người đã bắt đầu với dự án Quỹ Việt Nam từ năm 2008 để cho ra đời Nguồn Tài nguyên Giáo dục Mở tại Việt Nam (VOER). Kien Phạm chia sẻ, chương trình này đã đưa Việt Nam trở thành quốc gia xếp hạng thứ hai về nguồn tài nguyên giáo dục mở sau Mỹ. Với hơn 20,000 học phần học trong 1 giờ, từ các chuyên gia của các trường Đại học trên khắp cả nước, Nguồn Tài nguyên Học Mở đã thu hút 40,000 lượt học viên mỗi ngày. Mô hình này cho phép người học nhanh chóng lồng ghép các học phần lại với nhau để tạo nên một cuốn sách giáo khoa hoàn chỉnh với giá 2.5 đôla, thấp hơn rất nhiều so với sách giáo khoa bình thường (có giá 100 đôla). Kien cho biêt thêm, những cuốn sách giáo khoa này cung cấp nguồn tài liệu đáng tin cậy đã được chỉnh sửa cho học viên, điều này sẽ tạo uy tín cho những chuyên gia trẻ tuổi và tiết kiệm thời gian. Trong hơn hai năm qua, đội ngũ nhân viên của VOER đã xây dựng một mô hình mới, có tên là Mùa xuân Hà Nội, Kiên dự đoán rằng sẽ có một cuộc cách mạng trong lĩnh vực Nguồn tài nguyên giáo dục mở nói riêng và giáo dục nói chung tại Việt Nam.
Những doanh nhân mà tôi gặp ở Việt Nam không chỉ làm việc trong lĩnh vực giáo dục. Với những tổ chức như Cộng đồng các Nhà Kiến tạo Tòan cầu (Global Shapers) – là nhóm các bạn trẻ tại Tp. Hồ Chí Minh đi đầu với những ý tưởng đột phá được thành lập và hỗ trợ bởi Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) – đang tìm cách đẩy mạnh tinh thần khởi nghiệp kinh doanh, thuyết động lực mới nổi ở Việt Nam chú trọng kinh doanh doanh giỏi bằng cách đóng góp, phục vụ nước nhà. Hiện tại, những doanh nhân phải đổi mặt với những thử thách khó khăn, gồm cả những rào cản pháp lý, nhưng với lòng kiên nhẫn, tầm nhìn chiến lược dài hạn đối với những thách thức, tôi tin rằng những doanh nhân của chúng ta sẽ hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Michael B. Horn, Đồng sáng lập – Giám đốc Điều hành của Christensen Institute.
Nguồn: