Tác giả: Thu Hằng
Nguồn: Đọt Chuối Non

Chào các bạn,

Hồi mình còn học đại học và khi mới ra trường, thường hay nghe các bạn bè anh chị than thở một nỗi lắng là mới ra trường hay bị các công ty tổ chức lợi dụng sức lao động. Làm việc cật lực mà lương trả thì ít. Thậm chí có những bạn còn than thở về việc các thầy cô bóc lột sức lao động làm việc và nghiên cứu của sinh viên. Và mình đoán có thể cũng có rất nhiều bạn đang ở trong tâm trạng tương tự.

Là mình thì mình tự hỏi bản thân thế này: “Mình đã làm việc đủ nghiêm túc để được người khác bóc lột chưa?”

Khi làm ở công ty khởi nghiệp với các bạn, bọn mình có những đợt tuyển tình nguyện viên và cộng tác viên là các bạn sinh viên hoặc bạn trẻ mới ra trường, với một mức hỗ trợ tối thiểu rất thấp không bằng vật chất được mà bằng nhiều điều khác. Có hai câu hỏi bọn mình thường hỏi và rất thẳng thắn với các bạn đến phỏng vấn:

*Có rất nhiều bạn đã thắc mắc, đây là một công ty tức là làm có lợi nhuận, không phải là một tổ chức phi chính phủ, bạn có thắc mắc tại sao bọn mình lại tuyển tình nguyện viên, cộng tác viên làm không lương, bạn có sợ hay nghĩ là bọn mình đang lợi dụng các bạn không?

*Ở vị trí của một cộng tác viên hay tình nguyện viên, bạn nghĩ trách nhiệm và tinh thần làm việc có khác gì so với người làm việc chính thức toàn thời gian không?

Thường thì bọn mình không có thời gian trả lời ngay trong buổi phỏng vấn các bạn mà thường chỉ chia sẻ được cho các bạn mà muốn tiếp tục theo cộng tác với bọn mình. Cá nhân mình và các bạn trong nhóm tin vào luật nhân quả. Nếu bọn mình lợi dụng các bạn để kiếm tiền thì chắc chắn bọn mình sẽ bị người khác lợi dụng lại. Khi mình làm việc hết lòng thì sẽ có ngày được đền đáp. Và mình cũng tin rằng nếu có ai lợi dụng mình làm lợi cho họ thì người đó cũng không được thanh thản, như thế tội nghiệp cho họ hơn là tội nghiệp cho mình. Trừ khi họ lợi dụng mình đi làm việc xấu mà mình tưởng là mình đang làm việc thánh thiện.

Và mình cũng đã trả lời cho các bạn làm tình nguyện viên rằng mình cũng đang làm tình nguyện và điều này không liên quan gì đến cái bằng thạc sĩ mình đã có hay bằng tiến sĩ mà mình sẽ có. Và mình biết mình đang làm gì, làm cho ai. Đối với mình thì khi còn đi học hay đã đi làm, tinh thần làm việc của mình như nhau. Cũng như là công việc tình nguyện hay chính thức được trả lương thì tinh thần làm việc vẫn nghiêm túc như vậy. Chỉ có cái khác là làm tình nguyện viên hay cộng tác viên thì bạn sẽ không phải là người ra quyết định cuối cùng cho cả tổ chức.

Mình cũng được tiếp xúc và làm việc với những viện nghiên cứu hàng đầu ở Châu Âu và Bắc Mỹ, mình học được cách làm việc nghiêm túc của họ. Là viện nghiên cứu nhưng họ làm việc như một công ty đa quốc gia, không chỉ làm việc với trường đại học mà làm việc với các công ty lớn. Họ có kiểm toán hàng năm (internal and external auditing) hay theo ngôn ngữ của ta dùng là thanh tra, kiểm tra. Tức là có những đội kiểm tra kiểm toán dù họ không biết gì về chuyên môn các lĩnh vực nghiên cứu của tổ chức này nhưng họ có chuyên môn để đánh giá chất lượng của viện nghiên cứu không chỉ qua hiệu quả ứng dụng của nghiên cứu và qua sự cam kết và sự nghiêm túc của các nhân viên và nhà nghiên cứu. Bởi vì không phải nghiên cứu nào cũng mang ra ứng dụng được. Nếu không nghiêm túc làm ăn thành thật thì không bao giờ có cơ hội làm việc tiếp theo.

Dễ thấy là những tổ chức số một thế giới như vậy họ không thể trở thành số một bằng cách làm ăn dối trá không nghiêm túc hay thiếu kỷ luật. Chúng ta đến từ những nơi chưa quen với làm việc có kỷ luật và còn nhiều dối trá thì có thể lấy đó làm cớ. Nếu đứng theo góc độ sự khác biệt là một thế mạnh để marketing thì trong một đống dối trá hỗn độn thiếu kỷ luật mình làm ăn nghiêm túc, lương thiện là một khác biệt và marketing cho chính mình để những người làm ăn nghiêm túc chân chính khác tìm đến mình, làm việc với mình và mang lại cơ hội cho mình.

Thực sự, bản thân mình từ hồi sinh viên cho đến khi tốt nghiệp đi làm, mình không sợ bị người khác lợi dụng. Tất nhiên để có thể vững vàng hơn, không do dự khám phá, mình cũng tự trang bị cho mình kỹ năng tra cứu thông tin một cách sáng suốt để không bị những tin nhảm nhí đánh lừa. Hay mình sẽ hỏi những người có kinh nghiệm uy tín về bạn bè, công ty tổ chức để tránh đừng đâm đầu vào những tổ chức làm ăn ma đạo mà mình lại vô tình tiếp tay. Và rồi thì mình cứ thành thật nghiêm túc học thật và làm việc thật.

Hơn hết là mình nhận ra từ khi đi học đi làm rồi lại đi học, đối với mình lúc nào cũng là một quá trình học không ngừng. Mình không phân biệt lắm tác phong làm việc từ khi là sinh viên cho đến khi đi làm. Cho đến tận bây giờ mình vẫn cảm thấy những gì mình đã đang học và làm đều chỉ mang lại lợi ích cho mình, giúp mình phát triển bản thân. Những gì mình đóng góp được thực sự chưa có đáng kể chút gì. Nhưng không có nghĩa là những gì mình đang làm là vô ích.

Mình không lo sợ bị lợi dụng và nhiều khi thấy rằng chính mình còn đang lợi dụng quyền làm người của mình mà bóc lột thiên nhiên và những người thiếu thốn hơn mình.

Chúc các bạn phát huy sức mạnh của làm việc thành thật, kỷ luật, nghiêm túc.

Thu Hằng  (en.gravatar.com/hangbelu)