Trong số hơn 300 đại biểu dự Đại hội Tài năng trẻ năm nay, có 50 người là học sinh, sinh viên. Tại tọa đàm Thi đua học tập tốt, rèn luyện tốt chung tay xây dựng đất nước, được tổ chức tại Bộ GD&ĐT chiều 12/12, nhiều học sinh, sinh viên thể hiện quan điểm, đề xuất về đổi mới giáo dục.

Đổi mới chương trình, sách giáo khoa

“Thần đồng” Đỗ Nhật Nam (14 tuổi, du học sinh tại Mỹ) cho rằng, bộ sách giáo khoa hiện nay còn những khiếm khuyết. Sách giáo khoa của Mỹ, mặc dù không hoàn hảo, nhưng có nhiều điều đáng ghi nhận, học hỏi.

Đại biểu này mong muốn, bộ sách giáo khoa có ngữ liệu thân thiện và cập nhật, ví dụ bài học nên về về chính đối tượng được học sinh yêu thích, thần tượng. Ngoài ra, sách giáo khoa nên chú trọng tính thực hành. Nhật Nam dẫn ví dụ môn Sinh học ở Mỹ, học sinh được tự tay làm thí nghiệm và viết báo cáo riêng.

Du học sinh này cũng cho rằng, chương trình tại Việt Nam nên khuyến khích khả năng tự học của học sinh. Trên lớp, thầy cô có thể đưa ra danh sách câu hỏi nâng cao, được tính theo số điểm cao hơn. Dưới mỗi bài đọc nên có phần gợi mở về những cuốn sách cần đọc. Đồng thời, các trường nên tăng cường hệ thống thư viện, dù có thể phải đầu tư tốn kém.

“Thầy cô nên hạn chế bài tập chỉ yêu cầu phần học thuộc lòng, thay vào đó là các mô hình dự án để học sinh làm việc theo nhóm. Ở Mỹ, điểm dự án quan trọng nhất, thậm chí hơn cả điểm thi. Việc học kết hợp thực hành đã được áp dụng ở nhiều nước phương Tây”, Nhật Nam nói.

Cũng theo đại biểu Tài năng trẻ nhỏ tuổi này, môn ngoại ngữ cần chú trọng nhiều hơn, phải có sự thay đổi mạnh mẽ về nội dung và phương pháp. Hiện nay, sách giáo khoa ngoại ngữ quá chú trọng ngữ pháp nên học sinh kém kỹ năng nghe nói.

Cùng với đó, việc định hướng nghề nghiệp nên thực hiện sớm và chuyên nghiệp hơn trong chương trình sách giáo khoa. Tại Mỹ, luôn có người định hướng nghề nghiệp trong trường, giúp học sinh hiểu biết và tránh lãng phí thời gian vì không xác định được mình nên theo học ngành nào.

Về đánh giá học sinh bằng điểm số, Nhật Nam nêu ý kiến, bảng điểm không nên công khai. Ở Mỹ, học sinh phải có đăng nhập tài khoản mới có thể xem được điểm và lời phê của giáo viên. Điều này giúp học sinh biết được điểm mạnh, yếu, người đạt điểm cao không kiêu căng và học sinh kém không tự ti.

Băn khoăn về chảy máu chất xám

Tại tọa đoàm, sinh viên Đào Thị Trúc Ngân – Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP HCM quan tâm vấn đề chảy máu chất xám. Trúc Ngân kể lại câu chuyện về TS Nguyễn Cúc – giảng viên tại Đại học Melbourne, Australia trăn trở du học sinh đi hay ở?

Theo đó, môi trường công tác tại Australia tuyệt vời cho học sinh mới tốt nghiệp khi áp dụng được những điều đã học vào công việc. Nhiều người khi về nước, họ không thể áp dụng được những gì đã học. Nguyên nhân là những kiến thức đó quá mới mẻ tại Việt Nam.

TS Cúc từng nỗ lực quay trở về quê hương. Nhưng ngay cả khi đó, bà cũng nhận ra những người con của mình không thể thích nghi với môi trường học tập tại quê nhà. Điều này khiến bà định cư lâu dài tại Úc.

“Những trường hợp như TS Cúc đã không còn là câu chuyện hiếm ở Việt Nam, khi các số liệu gần đây cho thấy, 70% du học sinh lựa chọn ở lại nơi mình học tập, thay vì quay về nước phục vụ. Mới đây, con số 12/13 quán quân của Đường lên đỉnh Olympia đang ở nước ngoài làm nóng dư luận”, Trúc Ngân cho biết.

Nữ sinh viên cho rằng, thực tế, người Việt luôn có khát vọng cống hiến và đóng góp. Để giữ được nguồn nhân lực đầy tiềm năng này, vấn đề đặt ra là “đặt đúng người vào đúng chỗ”.

Vấn đề việc làm cũng được Bùi Thu Trang – cựu sinh viên Đại học Quốc gia Hà Nội trăn trở. Trang chia sẻ, sinh viên thường thường truyền tai nhau câu: “Cổng trường ĐH Cao vời vợi/ Đồng ruộng mênh mông đón em về”. Phía sau câu thơ tưởng như vui đùa ấy có rất nhiều nỗi đau sót.

Từ đó, Trang nêu chất lượng giáo dục phải cân bằng ba yếu tố: Đảm bảo quyền học tập cho nhân dân, đảm bảo mức sống và chất lượng việc làm.