Mã số 011 – Bài dự thi Tết Việt trên đất Mỹ 2018 chủ đề “Mâm cỗ Tết”.
Chú gà không đầu và câu chuyện mâm cỗ Tết xa quê
Tác giả: HSVVN Mizzou
Mỗi chúng ta lớn lên cùng những món ăn truyền thống của gia đình mình, của đất nước mình. Có thể món ăn đó chẳng có gì là phức tạp hay cao lương mỹ vị, nhưng ta luôn thèm được ăn một bát cháo thịt băm, một đĩa mướp xào hay một bát canh cua chính tay mẹ nấu những khi xa nhà hay cuộc sống trở nên khó khăn.
Khi kinh tế tốt lên, người lớn trẻ con cũng không còn mong chờ Tết như là dịp hiếm hoi, nếu không phải là duy nhất đối với nhiều gia đình, được ăn một miếng thịt gà béo hay một miếng bánh chưng xanh còn thơm mùi lá chuối. Nhưng chúng ta vẫn mong chờ cái cảm giác bận rộn được cùng ông bà bố mẹ chuẩn bị Tết, canh nồi bánh chưng, nhặt rau, ngâm miến và sửa soạn bát đũa giúp mẹ chuẩn bị mâm cỗ Tết đêm giao thừa.
Những món ấy, là xôi gấc, là gà luộc, là canh măng, là bánh chưng, là giò, là tôm, là nem rán chẳng có gì lạ lẫm. Nếu có khác chắc là chỉ trong Tết chúng ta mới có từng ấy món trong cùng một mâm. Nhưng có lẽ hôm nay canh măng cũng ngon hơn, bánh chưng ngày Tết cũng dẻo thơm hơn bánh chưng ngày thường, miếng nem rán cũng giòn hơn và quấn đều hơn mọi khi. Và tất nhiên cái cảm giác cả nhà quây quần bên nhau, cùng ăn những món ăn dân dã ấy nhưng sao thấy ngon lạ thường.
Đối với nhiều người, không có mâm cỗ, không có hoa đào/hoa mai, không có quả bưởi trưng bày mâm ngũ quả thì gần như không có Tết. Cho nên dù xa nhà và bận rộn, ai cũng cố gắng tìm cho mình một chút gì đó hương vị và không khí của ngày Tết, có thể chỉ là một cành mai/đào giả hay một chiếc bánh chưng xanh.
Nga Nguyễn bên mâm cỗ Tết cùng với giải thích bằng tiếng Anh cho từng món.
Tết Mậu Tuất năm nay tại Mizzou các anh chị em sinh viên và khách mời rất may mắn cũng có một mâm cỗ Tết khá là đầy đủ. Đây là ý tưởng của Nga Nguyễn, nghiên cứu sinh ngành Plant Science tại Mizzou. Mâm cỗ Tết của Nga gồm có 7 món: 1) thịt gà lá chanh, 2) xôi gấc, 3) canh măng, 4) nem rán (chả giò), 5) giò lụa, 6) bánh chưng, 7) miến xào lòng gà. Ngoài giò lụa đi mua, tất cả các món còn lại đều do Nga tự chuẩn bị. Riêng món xôi gấc do không có gấc tươi, Nga dùng phẩm màu thực phẩm thay thế. Nga còn tỉ mỉ đi mua một số bát đĩa sứ men xanh gần giống bát chiết yêu và viết giải thích bằng tiếng Anh cho từng món.
Cùng với hoa đào và mâm ngũ quả, mâm cỗ Tết của Nga đã trở thành một góc trưng bày rất sống động về Tết cũng như văn hóa Việt Nam tại chương trình đón Tết của hội sinh viên Việt Nam tại Mizzou. Kể chuyện bên lề, Nga và các anh chị em chuẩn bị chương trình Tết đã rất phân vân về việc trưng bày gà nguyên con giống như ở Việt Nam hay là gà chặt miếng, vì sợ rằng sẽ có khách Mỹ “đau tim” khi nhìn thấy một chú gà luộc nguyên đầu, mỏ lại ngậm bông hoa hồng trông rất “trần trụi” trên đĩa. Rất nhiều người Mỹ chưa bao giờ mua gà mà thấy đầu gà hay các bộ phận nội tạng như lòng gà và cũng không có thói quen ăn chúng. Sau một hồi thảo luận Nga quyết định sẽ trưng bày sao cho giống mâm cỗ truyền thống nhất và cất công đi chợ tìm bằng được một chú gà còn nguyên cái đầu. Rất tiếc là trong lúc nấu chiếc đầu gà bị rụng nên gà của Nga dù nguyên con nhưng chỉ còn cái cổ.
Chỉ là một chi tiết nhỏ nhưng với quyết định để nguyên chú gà luộc mà không chặt Nga muốn nói rằng chúng ta tự hào và tự tin về văn hóa của nước mình. Giả như có một người khách quốc tế nào đó trong đời chưa bao giờ nhìn thấy chú gà luộc nguyên đầu nguyên cổ, trải nghiệm khi nhìn thấy mâm cỗ Việt cũng sẽ là một trải nghiệm thú vị. Họ có thể sẽ ồ lên “Hóa ra ở Việt Nam họ ăn gà nguyên con đầu lại cả lòng nữa chứ!”, nhưng một người tôn trọng khác biệt văn hóa chắc chắn sẽ không coi việc ăn cả đầu cổ cánh và nội tạng là cái gì đó thiếu văn minh. Mình có một số đồng nghiệp người Mỹ xuất thân nhà làm nông nghiệp nên khá rành chuyện đi săn hươu, sóc rồi làm thịt chúng. Mỗi khi kể thì cô đồng nghiệp người Canada vốn dân thành thị thì cứ nhăn hết cả mặt vì ghê. Nhưng câu chuyện của chúng mình chỉ dừng ở đó với những tiếng cười vui vui giải stress chứ hoàn toàn không ai đả kích chê bai coi việc ăn thịt sóc hay xả thịt hươu là kém văn minh.
Vậy nếu bạn có làm một mâm cỗ Tết chuẩn Việt, hãy nhớ mua một chú gà nguyên đầu cổ cánh nhé!
– HSVVN Mizzou-
“Tết Việt trên đất Mỹ” là cuộc thi thường niên do Hội TNSV Việt Nam tại Hoa Kỳ tổ chức nhằm khuyến khích các du học sinh và người Việt Nam đang sinh sống tại Hoa Kỳ chia sẻ các hoạt động sáng tạo (bằng hình ảnh, bài viết hoặc video clip) về Tết cổ truyền của Việt Nam trên đất Mỹ. Cuộc thi “Tết Việt trên đất Mỹ” năm 2018 có chủ đề “Mâm cỗ Tết”.
