“Dân Boston cùng cầu nguyện, cùng chia sẻ một thông điệp trên khắp các mạng xã hội: ‘Boston is strong’. Trong những giây phút lo lắng đau buồn, họ nhắc nhở nhau lời nói của mục sư Martin Luther King, Jr: ‘Bóng tối không thể xóa tan bóng tối. Chỉ có ánh sáng mà thôi’.”
Boston trong ‘Trái tim của nước Mỹ”
Tôi yêu Boston. Yêu bởi cái dáng vẻ trí thức mà duyên dáng, cổ kính mà hiền hòa của thành phố nổi tiếng xinh đẹp này. Yêu bởi cách mà người dân ở đây đối xử với nhau. Và yêu bởi tôi đã sống ở đây được hai năm sáu tháng rưỡi, cũng tạm gọi là đủ để mà hiểu mà quấn quýt, và yêu.
Boston thuộc bang Massachusetts, là nơi có hai trường đại học nổi tiếng thế giới: Đại học Harvard và Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), cùng rất nhiều trường đại học uy tín khác. Với bề dày của một lịch sử và một nền văn hóa, giáo dục đầy tự hào, và với vai trò đặc biệt của nó trong quá trình lập quốc, Massachusetts được ưu ái gọi là “Trái tim của nước Mỹ” (The Heart of America). Và Boston là trái tim của Massachusetts, là cái nôi của cuộc cách mạng giành độc lập cho người Mỹ từ nước Anh mẫu quốc.
Người Boston tự hào về thành phố của mình, nơi tri thức và nghệ thuật được gìn giữ và thăng hoa trong một không gian xinh đẹp và bình yên. Và có lẽ cũng từ sự tự hào này, mà nhiều người có ý thức ứng xử sao cho thật văn minh, thật phù hợp với cái định danh có phần sang quý “the Bostonian” (người Boston) đó.
Vụ nổ Boston Marathon – một cú sốc
Vụ đánh bom ngày thứ Hai vừa rồi ở Boston Marathon, giải marathon lâu đời và nổi tiếng nhất thế giới, là một cú sốc với người dân nơi đây. Ngay sau vụ đánh bom, các trang mạng xã hội tràn ngập những cảm xúc kinh ngạc và đau buồn. Tôi không thể nhớ hết có bao nhiêu bạn bè trên mạng xã hội Facebook của mình đã đăng những dòng cập nhật với cùng một câu hỏi: “Tại sao ai đó lại có thể làm như vậy với Boston?” Với họ, sự kiện đó chỉ có thể xảy ra ở những thành phố lớn có phần xô bồ khác. Và rõ ràng, trong tâm thức của người Boston, việc nhắm vào thành phố dường như đã là biểu tượng của cái đẹp, của tri thức và sự bình yên này khiến cho tội ác khủng bố càng khó được dung thứ.
Những giờ phút căng thẳng hoang mang
Hôm thứ Hai, 15/04, đang đạp xe trên đường thì tôi nhận được tin nhắn của đứa bạn: “Có thể có bom ở khu vực JFK/Umass” (Khu vực có Thư viện John F. Kennedy và Đại học Massachusetts). Trời ơi, là trường của hai vợ chồng tôi! Tôi lập tức gọi điện cho chồng vẫn đang miệt mài trên phòng lab của mình mặc dù hôm đó cả trường nghỉ lễ. Nghe chồng hứa sẽ về nhà ngay, tôi cũng khá vững tâm cho đến khi nhận được tin nhắn: “Bom đã nổ ở JFK/Umass!” Tôi hoảng hồn, gọi ngay cho đứa bạn mới nhắn tin. Chỉ kịp nghe nó nói mấy câu: “Anh về chưa? Nổ rồi, ngoài đường trước JFK!”, nước mắt tôi đã trào ra. Lỡ may bom nổ ngay bãi xe lúc chồng tôi đến đấy thì sao?!! Tôi lập cập gọi cho chồng, nghe tiếng anh trong máy: “Anh còn đang ở lab, cố chạy nốt cái chương trình…”, mà tôi vừa thở phào, vừa muốn nộ khí xung thiên. Tôi hét lên: “Bom nổ ngoài đường rồi đó, có biết không! Mình về liền đi!”
“Boston is strong” – Boston vững vàng
Những gì diễn ra từ chiều thứ Hai đến tối thứ Sáu tuần vừa rồi, quả thật khó quên. Mọi người lo lắng, bất an khi cảnh sát vẫn chưa tìm được thủ phạm, và lại đã tìm ra và vô hiệu hóa thêm một số quả bom khác. Trên tất cả, ai ai cũng tiếc thương cho ba nạn nhân xấu số của vụ nổ bom ở quảng trường Copley, chặng đua cuối cùng của giải Boston Marathon.
Cuộc sống ở Boston trong suốt ba ngày sau các vụ nổ dường như chậm hẳn lại. Thành phố vắng người không còn tiếng nói cười rộn rã. Xe cảnh sát chốt giữ và tuần tiễu khắp nơi. Có một sự trang nghiêm nào đó bao trùm thành phố nhưng không phải là không khí tang tóc hay sợ hãi, chỉ đơn giản là tĩnh lặng. Một sự tĩnh lặng tự nhiên, không hề gượng ép. Và kỳ lạ thay, tôi cảm nhận được thật rõ ràng một sức sống âm thầm, bền bỉ đang lan tỏa trong không gian tĩnh lặng đó. Mọi người cùng cầu nguyện, cùng chia sẻ một thông điệp trên khắp các mạng xã hội: “Boston is strong”. Trong những giây phút lo lắng đau buồn, họ nhắc nhở nhau lời nói của mục sư Martin Luther King, Jr: “Bóng tối không thể xóa tan bóng tối. Chỉ có ánh sáng mà thôi”.
Sóng gió đi qua
Cả thành phố dậy sóng khi FBI công bố những hình ảnh đầu tiên của hai nghi phạm vụ đánh bom. Lần đầu tiên thấy chân dung của người em là Dzhokhar Tsarnaev trên TV, tôi cảm thấy nhói đau trong lồng ngực – một cảm giác xót xa giống như khi nhìn thấy những gương mặt dễ thương của ba nạn nhân trong hai vụ nổ, và gương mặt quá trẻ của Sean Collier, anh cảnh sát của trường MIT còn kém tuổi tôi bị anh em Tsarnaev hạ sát. Trái với tưởng tượng, Dzhokhar nhìn quá trẻ con và trong sáng. Cảm giác xót xa này càng dâng lên khi nghe những bạn bè, người thân, xóm giềng của hai anh em Tsarnaev mô tả họ là “tốt bụng, vui vẻ, hiền lành và thông minh”.
Nay thì Tamerlan Tsarnaev đã chết trong một cuộc đọ súng với cảnh sát, và Dzhokhar Tsarnaev đã bị bắt. Tôi muốn biết tại sao thanh niên có gương mặt trong sáng đó lại đang tâm sát hại nhiều người. Liệu có sai lầm nào lớn hơn là một sự lệch lạc cá nhân hay không? Liệu xã hội hay một vài nhóm người nào đó có phần trách nhiệm nào khi nuôi dưỡng mầm ác trong “đứa trẻ con” này hay không? Có phải chăng nước Mỹ đã và đang tự tạo ra quá nhiều kẻ thù cho mình ở bên ngoài và ngay cả bên trong?
Vẫn yêu ‘Trái tim của Nước Mỹ’
Tôi và chồng mình đến Mỹ để học tập và trải nghiệm. Chúng tôi nhìn nước Mỹ với tất cả những đẹp đẽ ưu việt lẫn những xấu xí tồn tại trong quốc gia số một thế giới này. Cho dù không có một nơi nào chỉ toàn những điều hay; với tôi, Boston có rất nhiều cái đẹp tiêu biểu cho nền văn minh Mỹ – nghệ thuật, giáo dục, văn hóa, và cả cách con người đối xử với nhau. Cho dù sóng gió đã qua hay sẽ vẫn còn trở lại; thì với tôi, Boston đã và sẽ luôn là một thành phố mạnh mẽ, xinh đẹp và bình yên.
Cơm Hến
Bài viết được đăng lần đầu tại ABC Radio Australia