• Covid-19
  • Trang chủ
    • Về chúng tôi
    • Cơ sở pháp lý của Hội
    • Tài khoản
  • Tiêu điểm
    • Tin tức
    • Góc Nhìn
  • Học
    • Học bổng
    • Trường Mỹ
    • Tư vấn – Hỏi Đáp
  • Sống
    • Du lịch- Khám phá
    • Thổ địa tại US
    • Vietnamese Midwest Soccer Tournament
  • Tết Việt trên đất Mỹ
    • 2015 – Đón Tết Ất Mùi
    • 2016 – Đón Tết Bính Thân
    • 2017 – I-Chúc Tết
    • 2018 – Mâm cỗ Tết
    • 2019 – Tết yêu thương
    • 2020 – Trang phục đón Tết
    • 2021 – Hương vị Tết
    • 2022 – Về Nhà ăn Tết
  • Cuộc thi Hành trình Nước Mỹ
    • Cuộc thi HTNM-1 năm 2013
    • Cuộc thi HTNM-2 năm 2014
    • Cuộc thi HTNM-3 năm 2015
    • Cuộc thi HTNM-4 năm 2016
    • Cuộc thi HTNM-5 năm 2017
    • Cuộc thi HTNM-6 năm 2018
    • Cuộc thi HTNM-7 năm 2019
    • Cuộc thi HTNM-8 năm 2020
  • Vòng Tay Nước Mỹ
    • Vòng Tay Nước Mỹ 2 – California 2014
    • Vòng Tay Nước Mỹ 3 – Texas 2015
    • Vòng Tay Nước Mỹ 1 – Boston 2013
    • Vòng Tay Nước Mỹ 4 – Washington D.C. 2016
    • Vòng Tay Nước Mỹ 5 – New York 2017
    • Vòng Tay Nước Mỹ 7 – Boston 2019
    • Vòng Tay Nước Mỹ 6 – Chicago 2018
    • Vòng Tay Nước Mỹ 8 – Online 2020
    • Vòng Tay Nước Mỹ 9 – Dallas 2021
  • AVSPUS Symposium
    • Hội thảo Biển Đông-1 năm 2015
    • Hội thảo Biển Đông-2 năm 2016
    • Hội thảo về Chính sách năm 2017
  • Home
  • 2014
  • January
  • 22
  • Thể chế là gì?

Thể chế là gì?

Kap Thanh Long
22/01/201422/01/2014 Comments Off on Thể chế là gì?
Đã dấn thân vào thương trường, có lẽ doanh nhân nào cũng đã biết hay dần dà rồi cũng biết mọi luật lệ, quy định, phép tắc, tập tục chi phối hoạt động kinh doanh. Ví dụ có lẽ ai cũng biết Hiến pháp mới được thông qua quy định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo (vì thế doanh nghiệp tư nhân mà thấy hơi bị chèn ép trong vay vốn, tìm đất, tìm dự án cũng hiểu được tại sao); ai cũng rõ cha làm chủ tịch hội đồng quản trị một ngân hàng thì con không được làm tổng giám đốc cùng ngân hàng đó dù là ngân hàng tư nhân (Luật các tổ chức tín dụng cấm).  Ngay cả chuyện nội quy nhiều doanh nghiệp quy định chuyện bảo mật thì nhân viên cũng phải biết và tuân thủ; còn trong môi trường kinh doanh nước ta, quan hệ đóng một vai trò quan trọng, ảnh hưởng lên sự thành bại của cả một dự án là chuyện ai cũng hiểu.
Tất cả những luật lệ, quy định, phép tắc, tập quán nói trên và nhiều cái khác nữa hình thành nên “thể chế kinh tế”. Thể chế có thể là tốt mà cũng có thể là xấu, gây cản trở cho bước đường phát triển. Thể chế có thể là luật lệ viết ra thành văn bản mà cũng có thể là những quy luật bất thành văn nhưng chi phối mọi mặt của hoạt động kinh doanh.
Nếu nhớ lại, đã có thời nước ta có những quyết sách theo kiểu mỗi huyện là một pháo đài kinh tế, phải phát triển đủ mọi lãnh vực, từ công nghiệp đến nông nghiệp, từ dịch vụ đến tiểu thủ công nghiệp… Một thể chế như thế sẽ dẫn tới tình trạng ngăn sông cấm chợ, không cho hàng hóa thông thương, từng làm kiệt quệ sản xuất của cả nước. Cũng một thời mọi người nằm lòng câu nói, ưu tiên phát triển công nghiệp nặng trên cơ sở phát triển công nghiệp nhẹ một cách hợp lý. Đó chính là một nền tảng mang tính thể chế và đây là thể chế tiêu cực, làm nguồn lực của xã hội bị rót vào những dự án không tưởng. Ngược lại, chính chủ trương khoán 10 trong nông nghiệp, mở cửa cho đầu tư nước ngoài, khuyến khích doanh nghiệp tư nhân lại là những cải cách thể chế mang tính đột phá, tạo ra nền tảng cho một môi trường kinh doanh lành mạnh hơn bội lần.
Tuy nhiên, hiện nay mỗi khi nói đến thể chế và đổi mới thể chế, điều nhiều người nghĩ đến là thể chế chính trị bởi chính thể chế chính trị sẽ chi phối ngược trở lại thể chế kinh tế trong một mối quan hệ bao trùm. Cũng có những hiểu nhầm cho rằng đổi mới thể chế chính trị là một điều gì có nhạy cảm trong khi thực ra thể chế chính trị cũng bao gồm các luật lệ, quy định, phép tắc, tập tục trong sinh hoạt chính trị của mỗi nước và sinh hoạt chính trị đúng nghĩa là quá trình hoàn thiện những luật lệ quy tắc này buộc chúng phục vụ trở lại cho dân sinh, dân kế. Đi từ “chuyên chính vô sản”, “đấu tranh giai cấp” đến chỗ nhà nước pháp quyền, thượng tôn pháp luật chính là đổi mới thể chế chính trị.
Trong một bài viết đầu năm 2014, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nói khá rõ và đầy đủ về thể chế chính trị và thể chế kinh tế ở Việt Nam cũng như hướng cải cách các thể chế này nhằm tạo ra động lực tăng trưởng nhanh và phát triển bền vững.
Vấn đề nằm ở chỗ, làm sao phân biệt được thể chế tốt và thể chế xấu bởi vào thời “ngăn sông cấm chợ” thì khái niệm “huyện là pháo đài kinh tế” được tán dương còn nhìn dưới góc độ bây giờ mới thấy chuyện cấm đem sản phẩm của địa phương này bán ở địa phương khác là phi kinh tế. Vấn đề còn nằm ở chỗ, nội hàm của thế chế phải được hiểu như thế nào để thể chế mang tính động lực thúc đẩy phát triển.
Ví dụ thể chế kinh tế với khái niệm nền tảng “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”, nếu cứ hiểu “định hướng xã hội chủ nghĩa” là công hữu hóa tư liệu sản xuất, được cụ thể hóa bằng quy định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo hay đất đai thuộc sở hữu toàn dân do nhà nước quản lý thì liệu có phải là câu chuyện “huyện là pháo đài kinh tế” được lập lại ở một hình thức khác?
Ngược lại, nếu hiểu kinh tế thị trường trước tiên là phải tôn trọng đầy đủ các quy luật của kinh tế thị trường và định hướng xã hội chủ nghĩa là có công cụ điều tiết và chính sách phân phối để bảo đảm công bằng và tiến bộ xã hội thì đây hoàn toàn là một thể chế tích cực có tác dụng tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng, trong đó không những các pháp nhân kinh tế được tôn trọng mà các cá nhân kinh tế được tạo điều kiện để phát triển hết năng lực của mình, không một ai bị bỏ lại đằng sau trên con đường phát triển.
Trong tác phẩm “Vì sao nước thịnh nước suy”, James Robinson và Daron Acemoglu dựa vào khái niệm thể chế để giải thích vì sao có nước giàu lên lại có nước cứ lụi tàn. Trong một thể chế mọi người xắn tay áo lên cùng nhau giải quyết các vấn đề của xã hội, cùng chia sẻ những lo toan, làm việc gì cũng vì lợi ích chung hay ít nhất là lợi ích của đại đa số, đất nước có một thể chế như thế sẽ hưng thịnh – hai tác giả gọi đó là thể chế dung nạp. Ngược lại ở một đất nước nơi giới lãnh đạo cứ khăng khăng cho rằng mình sẽ lo được hết mọi chuyện, việc gì cũng để cho nhà nước lo, thực tế lại đưa ra những quyết sách có lợi cho một nhóm nhỏ trong một thể chế loại trừ, đất nước đó ắt sẽ suy vong.
Dung nạp hay loại trừ – cũng thật khó mà dán nhãn cho những quy tắc, luật lệ, tập quán làm nên thể chế. Nhưng hình ảnh xắn tay áo lên cùng nhau làm chính là hình ảnh xã hội nào cũng muốn hướng đến, bằng không giỏi lắm là thái độ kẻ bề trên ban ơn cho người nghèo, người thất thế trong xã hội nếu không phải là lối sống ngồi trên đầu trên cổ kẻ khác. Muốn cùng nhau làm, phải có dân chủ; muốn loại trừ việc áp chế người khác bằng quyền lực hay tiền bạc, phải có pháp quyền. Đó là nguyên lý đơn giản.

Nhà báo Nguyễn Vạn Phú

Xem bài viết nguyên gốc từ blog Nguyễn Vạn Phú tại đây

Post navigation

Những quyển sách sẽ khiến bạn muốn “lên đường” ngay lập tức
Gặp nữ sinh đoạt giải Sinh viên xuất sắc của Hội SVVN tại Pháp

Related Articles

vòng tay nước mỹ AVSPUS nhân vật Việt VFS Vũ Trần

Vũ Trần – chàng trai 9x đam mê tài chính và các dự án cộng đồng

Phương Uyên
30/06/202230/06/2022 No Comments
Tổ chức tham gia VTNM10

Vòng Tay Nước Mỹ 10 – Hội tụ và khám phá

Khanh Ly
23/06/202223/06/2022 No Comments
Vòng tay nước Mỹ 10

Vòng Tay Nước Mỹ 10: “Thập niên rực rỡ – 10 Years and Beyond”

Khanh Ly
21/06/202223/06/2022 No Comments

Support AVSPUS

Bài mới nhất

  • BV-02 Bài dự thi HTNM10 “Đi để trở về”
  • BV-01 Bài dự thi HTNM10 “Ha Noi in mind – New York in heart ”
  • Vũ Trần – chàng trai 9x đam mê tài chính và các dự án cộng đồng
  • PIC-01 Bài dự thi HTNM10 “Hành Trình Mới-Khám Phá Mới”
  • Vòng Tay Nước Mỹ 10 – Hội tụ và khám phá
  • VENUSA CUP 2022 – Giải thưởng lên đến hơn $1200!
  • Vòng Tay Nước Mỹ 10: “Thập niên rực rỡ – 10 Years and Beyond”
  • Cuộc thi “Hành trình nước Mỹ” đã trở lại với chủ đề “Cảm ơn, bước tiếp!”
  • “Big Tech đang ngừng tuyển, Startups sa thải nhân viên”: Lời đồn hay sự thật?
  • Quy trình phỏng vấn tại Facebook

Vòng Tay Nước Mỹ 9 năm 2021

Tổng Kết Chương Trình: VTNM 9 chủ đề “Hope Around The Globe – Lan Tỏa Niềm Tin” tieudiemnoibat vtnm9

Tổng Kết Chương Trình: VTNM 9 chủ đề “Hope Around The Globe – Lan Tỏa Niềm Tin”

Minh Uong
29/12/202130/12/2021 No Comments

Vòng Tay Nước Mỹ (VTNM) là sự kiện thường niên của Hội Thanh niên Sinh viên Việt Nam tại Hoa...

VTV3 CAFE SÁNG: CỘNG ĐỒNG Ở MỸ ĐẤU GIÁ TRANH ẢNH KÊU GỌI GÂY QUỸ CHO 43 TRẺ MỒ CÔI TẠI SÀI GÒN!

VTV3 CAFE SÁNG: CỘNG ĐỒNG Ở MỸ ĐẤU GIÁ TRANH ẢNH KÊU GỌI GÂY QUỸ CHO 43 TRẺ MỒ CÔI TẠI SÀI GÒN!

10/12/202110/12/2021
Bài dự thi HTNM9 – PIC-01: “Cậu- the man from the moon”

Bài dự thi HTNM9 – PIC-01: “Cậu- the man from the moon”

07/12/202107/01/2022
Cuộc thi Hành Trình Nước Mỹ năm 2021 chủ đề “LAN TỎA NIỀM TIN”

Cuộc thi Hành Trình Nước Mỹ năm 2021 chủ đề “LAN TỎA NIỀM TIN”

08/11/202108/12/2021

Hành trình Nước Mỹ 9 năm 2021

Bài dự thi HTNM9 – PIC-01: “Cậu- the man from the moon” htnm9

Bài dự thi HTNM9 – PIC-01: “Cậu- the man from the moon”

Minh Uong
07/12/202107/01/2022 No Comments

Hãy like và share tác phẩm yêu thích của bạn trong chủ đề “Lan Toả Niềm Tin” của cuộc thi...

Cuộc thi Hành Trình Nước Mỹ năm 2021 chủ đề “LAN TỎA NIỀM TIN”

Cuộc thi Hành Trình Nước Mỹ năm 2021 chủ đề “LAN TỎA NIỀM TIN”

08/11/202108/12/2021

Calendar

January 2014
M T W T F S S
 12345
6789101112
13141516171819
20212223242526
2728293031  
« Dec   Feb »

Quảng cáo Cuối bài viết

AVSPUS

Hội TNSVVN tại Hoa Kỳ chúc mừng Xuân Canh Tý 2020

https://youtu.be/g6gJmkkqsk0

Hội TNSVVN tại Hoa Kỳ chúc mừng Xuân Kỷ Hợi 2019

https://youtu.be/27DCOe5vSkM

Khúc Giao Mùa

https://sinhvienusa.org/wp-content/uploads/2019/01/Mỹ-Linh-Minh-Quân-Khúc-Giao-Mùa.mp3
Misfit
SSI
Ohmnilabs
Misfit
SSI

About us

“AVSPUS (sinhvienusa) is a 501(c)(3) nonprofit organization founded and operated by the Association of Vietnamese Students and Professionals in the United States.”

Copyright 2018. All rights reserved | Theme: OMag by LilyTurf Themes