Khi viết mail ta phải thể hiện được sự kính trọng của mình với prof, tức là phải dành nhiều thời gian nghiên cứu thật kĩ ông ta đang làm cái gì. Sau đó phải thể hiện được niềm đam mê của mình với vào hướng nghiên cứu của ông ý. Phải thật thà và khiêm tốn, cũng không nên tâng bốc ông ý quá mức…
A. Quá trình săn Postdoc:
Background của tôi: Phd Mechanical Engineering ở Châu Âu. Ban đầu dự định sau khi học xong của tôi là sang Mẽo kiếm việc để có cơ hội được gần gũi bà xã đang học bên đó, nhưng tình hình job market có vẻ không sáng sủa gì cho lắm, khó xin được việc. Hơn thế nữa bạn bè cả prof đều nói mình thích hợp với công việc nghiên cứu hơn là đi làm industry. Cuối cùng quyết định đi làm Postdoc.
Postdoc goal: Biomechanical Engineering – US.
1. Đầu tháng 4 năm 2006, tôi bắt tay vào tìm hiểu về các trường ở US có ngành này, nguồn thì vẫn từ rankings của US News và Google thôi. Tìm trường sau đó tìm các prof trong lĩnh vực mình định làm. Trong quá trình tìm kiếm, tôi ignore hết toàn bộ các assistant professors, chỉ xem xét các associate professors trở lên. Tôi xem các research projects của các prof mà tôi thấy hứng thú, lưu lại địa chỉ email và website của các prof. Cũng vì bà xã của tôi đang học ở Western nên tôi cũng chỉ chủ yếu nhắm vào các trường ở phía Tây.
2. Sau khi tìm được vài trường, tôi bắt đầu viết mail liên lạc với các prof. Trong các mail này, tôi sẽ phải nêu được:
- My background and my intention khi muốn tìm post doc trong lĩnh vực này.
- State that I am interested in his research area.
Chú ý là khi viết mail ta phải thể hiện được sự kính trọng của mình với prof, tức là phải dành nhiều thời gian nghiên cứu thật kĩ ông ta đang làm cái gì. Sau đó phải thể hiện được niềm đam mê của mình với vào hướng nghiên cứu của ông ý. Phải thật thà và khiêm tốn, cũng không nên tâng bốc ông ý quá mức.
Sau khi đã nêu được hai điều trên, ta hỏi xem lab hiện tại có cần tuyển postdoc kô? Nếu không thì bao giờ? Nếu có ý tưởng liên quan đến các projects ông ý làm thì có thể trao đổi với ông ý, nếu khả quan prof có thể xin được fund. Nếu không có dấu hiệu gì thể hiện là prof interest mình hay lab không cần người thì nhờ him suggest một vài nơi, giới thiệu cho một vài prof khác trong lĩnh vực của prof. Nếu prof có vẻ bận rộn, chúng ta nên viết mail giới thiệu bản thân mình ngắn gọn sau đó xin him số telephone để nói chuyện trực tiếp, prof cũng prefer thế hơn.
3. Chuẩn bị CV cho tốt, nên đặt tại website cá nhân của riêng mình. Nếu CV là bản HTML thì nên có link đến các thứ có liên quan. Nếu CV là bản PDF thì nên trình bày sao cho có thể dễ dàng in ra được. Lúc viết mail nên include link đến website cá nhân, nếu attach thì attach bản pdf, không attach bản doc. Nhiều prof ngại xem CV mà prefer link đến CV trên web hơn.
4. Viết mail xong thì send thôi, tìm được bao nhiêu ông muốn contact thì send bấy nhiêu cái mail, cẩn thận nhầm tên nhầm prof nhé (sai lầm chết người đấy).
5. Giờ thì ngồi chờ thôi …
6. Nếu prof mà interest mình (thực chất là mình consult ông), ông sẽ trả lời. Nhưng phần lớn các thư reply sẽ chỉ là “suggest” mà thôi. Nguyên nhân thì có nhiều nhưng mà chủ quan mà nói thì là thư mình viết chưa đủ thuyết phục, một bức thư ngắn gọn thì sao có thể thể hiện hết được toàn bộ khả năng của mình trong đó. Hơn thế nữa lão ý chả biết mình là ai cả, nếu khả năng networking của chúng ta trong lĩnh vực chúng ta đang nghiên cứu mà tốt thì chúng ta sẽ có nhiều benefit từ nó hơn. Và đúng thật, phần lớn thư reply lại là “suggest”.
Nhưng cũng có trường hợp prof đang cần người và profile của mình đủ thể hiện mình fit với position đó thì prof sẽ trả lời rất nhanh, sẽ cho mình số phone ngay và hẹn ngày giờ nói chuyện rất đàng hoàng.
Nói chung chuyện này như chuyện đi câu cá, may rủi là chính, chúng ta không nên quá thất vọng nếu chỉ nhận được toàn “suggest”, nên chuẩn bị tâm lý cho chuyện này xảy ra. Phải luôn tâm niệm là, nhận được thư trả lời đã là quý hóa lắm rồi .
Một điều nên chú ý là khi đã nhận được mail reply từ prof phải trả lời ngay trong vòng 48h. Cũng không nên trả lời ngay lập tức mà phải đọc kĩ mail đó xem nội dung như thế nào, kết hợp tìm hiểu thêm về prof để có thể viết thư trả lời cho thích hợp. Nhiều prof có thể trả lời rằng hông không làm ở lĩnh vực này nữa nhưng đang cần người làm về cái khác. Nếu cảm thấy không phù hợp thì show sincere thanks và stop ngay.
7. Sau vài lần trao đổi qua lại, prof sẽ ngỏ ý interview mình. Thông thường prof prefer được interview trực tiếp, một số khi đi interview còn được prof tài trợ cả travel expense để đến tận trường. Với những người ở xa như tôi, việc đi lại hạn chế nên phải interview thông qua phone.
8. Có thể prof cho mấy thằng postdoc khác interview mình, nếu performance tốt thì prof sẽ interview lần cuối để quyết định, nếu performance vớ vẩn thì bị out ngay tại đây. Nói chung khi nói chuyện với những người này cũng cần cẩn thận, prof sẽ theo dõi chứ đừng khinh thường. Trong quá trình qua lại với các postdoc khác, nên tranh thủ hỏi ngay về tính cách của prof, các câu hỏi có liên quan đến cuộc sống và công việc, thể hiện sự thân thiện một chút. Các postdoc cũng đã trải qua giai đoạn như mình nên khi mình show interest, họ sẽ rất sẵn sàng chia sẻ.
9. Một vài prof rất khắt khe trong việc xem xét hồ sơ, một vài điểm yếu kém sẽ bị đánh dấu hỏi và cũng nên chuẩn bị lý do cho thích đáng. Luôn nhớ 2 từ là honest và modest.
10. Tiền lương và trợ cấp: vấn đề khá nhạy cảm. Nói chung lương prof mà tốt thì lương mình cũng sẽ không đến nỗi quá tệ. Khi nói đến chuyện này nên cẩn thận, không nên gây cho prof cảm giác mình quá đặt tiền lên trên. Bản thân tôi khi prof hỏi về wage tôi thật thà nói một prof khác có offer mức lương thế này thế này, thế nên tôi cũng hi vọng được khoảng như thế (đừng bốc phét khống lương của mình lên nhé, prof biết hết đấy). Nếu prof đã thích mình rồi thì prof có thể tăng cho mình, tôi được thêm around $5K. Còn về welfare, có thể include health insurance, dental insurance, retirement benefit, relocation fee. Nói chung, health insurance là bắt buộc ở đâu cũng phải có, còn các thứ khác tùy thuộc vào ngân sách và quy định từng trường. Chúng ta cũng có thể sử dụng cái này để thương lượng tăng về wage nếu trường không fully support welfare.
11. Sau khi đã thỏa thuận xong với prof cũng đồng nghĩa với chuyện chúng ta đã accept làm postdoc ở trường rồi, chúng ta viết một bức thư chính thức chấp nhận offer từ prof, đồng thời viết thư cho các prof khác (kể cả các prof “suggest”), show sincerely thanks và thông báo là mình đã được chấp nhận làm postdoc tại trường kia rồi, hi vọng có cơ hội gặp mặt nói chuyện thảo luận…
B. Một số vấn đề cần chú ý:
1. Thời điểm apply.
Do hệ thống giáo dục ở US và EU khác nhau nên có vài điểm chúng ta cần lưu ý. Postdoc ở US do prof quyết định là chủ yếu chứ không thông qua khoa, tiền mình nhận được cũng từ prof, vì vậy có thể apply bất cứ khi nào, chỉ cần prof có dự án và ngân quỹ là OK. Nhưng ở EU và các nơi khác không hẳn như vậy, ở một số nơi/tổ chức mỗi năm thường có một vài thời gian cố định committee sẽ họp và quyết định số lượng postdoc cần thuê là bao nhiêu, do đó với những tổ chức này sẽ có deadline cụ thể và chúng ta phải apply trước deadline. Thông thường deadline các tổ chức này thường vào tháng 11 và tháng 2 hàng năm. Vấn đề Visa cũng cần phải xem xét khi nộp hồ sơ, nói chung thời điểm bắt đầu chuẩn bị muộn nhất là nửa năm trước khi bắt đầu công việc.
2. Tìm postdoc ở đâu:
a. Với các tổ chức/trường đại học có tên tuổi, họ thường yêu cầu phải nộp hồ sơ trực tiếp, có deadline, xét tuyển và thông báo kết quả như nộp hồ sơ sau đại học. Thông tin về những
position như thế này thường được cung cấp trên các website của trường/tổ chức đó.
b. Quan hệ với prof: các suất này phụ thuộc vào khả năng networking và relationship của bạn với prof, thông thường nếu đã học Phd xong ở đâu thì có thể được offer ở lại làm postdoc ở đó. Điều này đúng với hệ thống ở Châu Âu và Nhật, còn ở US thì có khác, thông thường các giáo sư US thích người ở nơi khác đến chỗ họ làm Postdoc hơn, còn những bạn đã học Phd ở đó rồi thường ít được welcome ở lại làm postdoc. Nói chung các suất quan hệ này rất hiếm.
c. Quảng cáo: Một số tạp chí khoa học có mục tìm Postdoc như Science nature, Physics Today… Trên các website tìm việc cũng thỉnh thoảng có vài xuất:www.jobs.ac.uk khá nhiều. Riêng về Physics ở Châu Âu các bạn có thể vào http://tiptop.iop.org/. Tuy nhiên cũng nên chú ý là nhiều vị trí đã tìm được người rồi nhưng vẫn post cái thông báo tìm Postdoc lên. Vậy nên không phải cái nào cũng helpful.
d. Dùng Google. Keyword tùy theo sự sáng tạo của bạn: “Post-doctoral Opportunities” … Nếu muốn giới hạn khu vực thì thêm “site:edu” vào (ở Mỹ nhé).
e. Đăng kí vào các mailing list của các website, thỉnh thoảng có cơ hội, như của Indonesia (beasiwa), scholarshipnet.info …
f. Thậm chí nếu bạn biết prof vào có tiếng trong lĩnh vực mình định làm thì contact trực tiếp với ông. Nếu prof là người nổi tiếng, chuyện funding không thành vấn đề ngay cả khi có thêm một vài postdoc, chỉ cần bạn có khả năng. Chú ý là khi contact trực tiếp thế này thì phải chuẩn bị hồ sơ cho kĩ vì prof sẽ nhìn vào khả năng làm việc và ý tưởng cũng như kinh nghiệm làm việc của bạn. Tôi làm theo cách này.
g. Một số công ty lớn cũng có những vị trí bằng với vị trí của postdoc, nhưng với cái tên khác là “JUNIOR RESEARCHER”. Ví dụ như Bell, NEC, Hitachi…
h. Một số lab có quan hệ với nhau, thường nhận sinh viên từ lab kia đến lab mình làm postdoc.
3. Viết Email cho Prof?
Khi viết mail hạn chế attach CV vào thư, prof rất ngại đọc, sử dụng link đến trang web là tốt nhất, nếu có yêu cầu thì send dạng PDF, không nên send dạng DOC (virus macro). Một số prof prefer CV dạng Plain Text.
4. Nói gì trong thư đầu tiên?
a. Nói mình đang tìm postdoc position (1 câu)
b. Trình bày ngắn gọn research interest và experience của (1-2 câu)
c. Khen prof 1 câu (có thể không cần lắm nếu prof ít có tên tuổi)
d. Nói prof có thể xem CV, Research Statement, các project có liên quan tại địa chỉ website …. Hoặc xem trong file đính kèm. (1 câu)
e. Willing trả lời mọi câu hỏi có liên quan. (1 câu)
f. Cảm ơn và địa chỉ liên lạc.
Ví dụ:
Dear Prof. XXX, Here I write you this email to apply for a postdoctoral position in your group at …. I was working in …… and I plan to study ………. You can find my CV, my research statement and all of my past projects at this web address: http://www.web.com. You can also see my CV I attached with this email. The attachment is in Acrobat PDF format, so if you have any problem in opening it, please let me know. I am more than willing to answer any of your questions concerning my application and research. I am looking forward to your response. Sincerely, |
5. Nội dung trong CV?
a. Name, birthday, marital status…
b. Education: :master/doctor advised by Prof. ZZZZZ
c. Employment history (master doctor’s research work)
d. Rewards, honor, academic position … (theo trình tự thời gian ngược).
e. Abstract của luận văn Phd.
f. Giới thiệu qua về công việc.
g. PUBLICATION LIST.
h. RESEARCH INTEREST (List ra một vài hướng chính)
i. Địa chỉ một vài prof sẽ viết LORS cho mình. Prof có thể liên hệ trực tiếp để hỏi han.
j. Statement of Research Interest or Research Plan – vô cùng quan trọng, nên chuẩn bị cẩn thận..
6. Letter of recommendation
(1) Thư giới thiệu prof tự viết là tốt nhất, tuy nhiên nếu ở VN thì có lẽ chúng ta vẫn phải tự viết thôi vì các prof nhà mình không giỏi tiếng anh, dễ hỏng việc. Trương hợp của mình cả 3 LORs đều do profs người nước ngoài viết. Nên viết email dưới dạng Plain text là tốt nhất và send trực tiếp đến cho prof kia. Nếu viết thư tay thì theo thủ tục như bình thường (dấu, chữ kí…. )
(2) Bao nhiêu LORS thì vừa? Thường thì 3, đôi khi ít hơn (2) hoặc nhiều hơn (4, 5) có khi không cần, tình huống này xảy ra khi chúng ta đã từng làm việc với prof.
(3) Thời điểm gửi đi ? Thường thì các prof không nhắc nhở chúng ta là phải request thư giới thiệu đến cho prof, vì mặc nhiên chúng ta phải tự làm điều này. Nên thông báo luôn cho prof rằng mình sẽ request LORs send đến prof sớm nếu prof tỏ ý interest mình. Nói chung nên yêu cầu profs viết LORs phải luôn sẵn sàng bất cứ lúc nào .
7. Representative work:
Nếu prof đòi thì chúng ta sẽ phải send cho prof representative works và dissertation (in English), có thể gắn kèm với email hoặc link đến file đặt trên web.
8.Các vấn đề cần chú ý:
- Luôn luôn trình bày ngắn gọn, đi thằng vào vấn đề, không lan man. Prof không có nhiều thời gian để buôn chuyện.
- Luôn luôn phải honest và modest, không nên gian dối.
Chúc các bạn may mắn trong quá trình hunting Postdoc của mình !
TTran
Theo Vietphd.org